در دنیای امروز که سرعت انتقال داده و امنیت اطلاعات برای کسب‌وکارها اهمیت حیاتی دارد، دیتا سنترها به عنوان زیرساختهای قدرتمند و مطمئن به میان آمده‌اند. این مراکز با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته، شرایط لازم برای ذخیرهسازی، پردازش و مدیریت حجم وسیعی از داده‌ها را فراهم می‌کنند. شناخت انواع دیتا سنترها و تجهیزات اصلی آنها، به کسب‌وکارها کمک میکند تا با بهترین انتخاب‌ها، نیازهای خود را برای ارتباطات سریع و امن برطرف کنند. در این مقاله به طور کامل به بررسی دیتا سنترها، کاربردها و ویژگی‌های آنها خواهیم پرداخت.
دیتا سنتر چیست و چه کاربردی دارد؟ معرفی Data Center
دیتا سنتر یا مرکز داده، به محل قرارگیری مجموعه از سیستم‌های ذخیرهسازی اطلاعات، تجهیزات شبکه و مجموعه‌ای از سرورها گفته میشود. همه‌ی این تجهیزات به علاوه مجموعه‌ای از کامپیوتر‌ها، با هم به پردازش، ذخیرهسازی و انتقال داده‌ها مشغول هستند.
علاوه بر تجهیزات گفته شده، امکانات دیگری هم مانند سیستم برق، اعم از برق شهری و برق اضطراری، سیستم اطفاء حریق، سیستم خنک کننده و سیستم‌های امنیتی پیشرفته، مورد نیاز است تا یک دیتا سنتر یا مرکز داده بتواند با عملکرد هماهنگ، وظایف خود که همانا ارائه، پشتیبانی و نگهداری از سرویسهای اینترنتی است، را انجام دهد.
دیتا سنتر انواع مختلفی دارد که بسته به نیاز مجموعه یا شرکت، طراحی و اجرا می‌گردد. این مراکز به تمام کسب و کارها، در نحوه مشاهده، پشتیبانی و ذخیره داده‌ها کمک میکند. کاربرد دیتا سنترها (Data Center) عموما شامل سرویسهای زیر می‌شوند:
- برنامه‌ریزی پایگاه داده
- خدمات ارتباطی
- برنامه‌ریزی منابع سازمانی ERP
- مدیریت ارتباط با مشتری CRM
- هوش مصنوعی و یادگیری ماشین
- سرویسهای ایمیل و به اشتراک گذاری فایل و داده
دیتا سنتر چیست و چه کاربردی دارد؟
SAN در دیتا سنتر چیست؟
SAN یا Storage Area Network، فضای ذخیرهسازی اطلاعات و داده است که از اتصال دیسک‌ها یا poolهای ذخیره سازی به هم ایجاد میشود و اطلاعات کاربر را در فضای مورد نظر ذخیره میکند. SAN معمولا برای مدیریت، نگهداری و انتقال دیتا و اطلاعات، بین سرور میزبان و گیرنده خدمات، با سرعت و حجم بالا، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه این مقاله به معرفی انواع دیتا سنتر و مرکز داده می‌پردازیم.
دیتا سنتر چگونه کار میکند؟ نحوه کار Data Center
سرورهای فیزیکی یا مجازی از طریق تجهیزات ارتباطی و شبکه‌ها به هم متصل می‌شوند تا ذخیره و نقل و انتقال داده به راحتی و با امنیت صورت گیرد. هر سرور مانند یک کامپیوتر شخصی دارای پردازنده، حافظه و فضای ذخیره سازی است، اما این قسمت‌ها در سرورها تقویت شده و بسیار قدرتمندتر هستند.
یک دیتا سنتر به زیر ساخت وسیعی برای پشتیبانی از سخت افزارها و نرم افزارها نیاز دارد. باید به این نکته توجه داشت که سرورهای یک مرکز داده، در تمام روزهای سال، ۲۴ ساعته فعال هستند. پس علاوه بر نیاز به انرژی، به تجهیزات خنک‌کننده و مرکز پشتیبانی، برای ارائه سرویس، نیاز دارند.
اهمیت دیتا سنتر (Data Center) برای کسب‌کارهای آنلاین
دنیای کسب‌کار با وجود پیشرفت تکنولوژی و فناوری تغییر زیادی کرده‌است. به همین دلیل هم امروزه بیشتر شرکت‌ها و کسب‌کارها به ارائه و فروش کالا یا خدمات به صورت آنلاین روی آورده‌اند. این روند تغییر و رشد، نیاز به حجم بالای سیستم‌های ذخیرهسازی دارد که انتقال امن داده‌ها و اطلاعات را تضمین کند. موسسات دولتی و شرکت‌های بزرگ به راحتی می‌توانند به راه‌اندازی دیتا سنترهای اختصاصی بپردازند. اما راه‌اندازی دیتا سنتر برای تمام کسب‌کارها امکان‌پذیر و مقرون به صرفه نیست. بنابراین برای مدیریت کار و ذخیره اطلاعات، از خدمات دیتا سنترها استفاده کرده و با اجاره فضای مجازی، امکان نگهداری و حفظ داده‌های مرتبط با کسب‌کار خود را فراهم می‌کنند. در این جا اهمیت دارد که با انواع دیتا سنتر آشنا شوید. همچنین بدانید که تجهیزات دیتا سنتر شامل چه مواردی میشود؟
آشنایی با انواع دیتا سنتر (Data Center)
دیتا سنترها انواع مختلفی دارند. انواع دیتا سنتر بسته به نوع نیاز طراحی می‌شوند که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.
- دیتا سنترهای سازمانی (Enterprise)
- دیتا سنترهای ابری (Cloud)
- مراکز داده مدیریت شده (Managed)
- دیتا سنترهای کولوکیشن (Colocation)
تجهیزات دیتا سنتر شامل چه مواردی میشود؟
تجهیزات مراکز داده، به دو قسمت اکتیو و پسیو تقسیم میشود. این تجهیزات باید تمامی نیازهای یک دیتا سنتر را پوشش بدهد. تجهیزات اکتیو و پسیو یا فعال و غیر فعال، در دیتاسنترها، با هم تفاوت‌هایی دارند که در ادامه به شرح این تفاوت‌ها می‌پردازیم.
| تجهیزات | نوع | کارکرد |
|---|---|---|
| سرور | اکتیو | ذخیره و پردازش داده‌ها و ارائه خدمات به کاربران در شبکه |
| رک شبکه | پسیو | نگهداری و سازمان‌دهی تجهیزات شبکه با امکان تهویه مناسب |
| سوئیچ شبکه | اکتیو | اتصال دستگاه‌های شبکه به یکدیگر و مدیریت ترافیک بین آنها |
| روتر | اکتیو | مسیریابی و اتصال شبکه‌های مختلف به یکدیگر یا به اینترنت |
| مودم روتر | اکتیو | ترکیب وظایف مودم و روتر برای اتصال شبکه‌های محلی به اینترنت با استفاده از سیمی یا بی‌سیم |
| فایروال (Firewall) | اکتیو | حفاظت از شبکه در برابر دسترسی‌های غیر مجاز و تهدیدات امنیتی |
| استوریج (Storage) | اکتیو | ذخیرهسازی داده‌ها برای دسترسی سریع و قابل اطمینان در سرورهای مختلف |
| سیستم بکاپ‌گیری | اکتیو | محافظت از داده‌ها با تهیه نسخه پشتیبان برای جلوگیری از دست دادن اطلاعات در صورت خرابی |
| کابل‌ها و کانکتورها | پسیو | انتقال سیگنال‌ها و داده‌ها بین تجهیزات اکتیو شبکه |
| پچ‌پنل (Patch Panel) | پسیو | سازمان‌دهی و مدیریت کابل‌ها برای اتصال به سوئیچ‌ها و روترها |
| سیستم تهویه | پسیو | کنترل دما و رطوبت در اتاق سرور و دیتاسنتر برای جلوگیری از آسیب به تجهیزات |
| UPS (منبع تغذیه اضطراری) | پسیو | تأمین برق اضطراری برای جلوگیری از قطعی ناگهانی تجهیزات |
| ژنراتور | پسیو | تأمین برق پایدار در مواقع قطعی برق طولانی‌مدت |
| سیستم‌های مانیتورینگ | اکتیو | نظارت بر عملکرد تجهیزات، دما و سایر شرایط محیطی و اطمینان از کارکرد صحیح سیستم‌ها |
تجهیزات اکتیو:
تجهیزات اکتیو دیتاسنتر نیاز به برق دارند و با عملکرد پویا و پردازش داده‌ها، مدیریت و کنترل شبکه و تنظیمات آن را بر‌عهده دارند. سوئیچ‌ها، روترها و سرورها از تجهیزات اکتیو دیتاسنتر هستند.
تجهیزات پسیو:
تجهیزات پسیو برای عملکرد خود نیاز به برق ندارند و فقط سیگنال‌ها و دیتا‌ها را منتقل می‌کنند و در آنها تغییری ایجاد نمی‌کنند. کابل‌ها، کانکتورها، رک‌ها و سوکت‌ها از تجهیزات پسیو دیتاسنتر هستند. در ادامه به معرفی مهم‌ترین تجهیزات دیتا سنتر می‌پردازیم و درباره این که بهترین دیتا سنتر ها دارای چه تجهیزاتی هستند، صحبت می‌کنیم.
سرور:
سرورها مهم‌ترین قسمت در راه‌اندازی دیتا سنترها هستند که با اتصال به اینترنت یا شبکه، اطلاعات و داده‌ها را منتقل می‌کنند. سرورها می‌توانند از یک تا چندین کامپیوتر را در بر بگیرند.
رک شبکه:
برای محافظت و نگهداری قسمت‌های مختلف تجهیزات شبکه از رک شبکه استفاده میشود. می‌توان رک شبکه را نوعی قفسه با امکان تهویه هوا دانست که انواع تجهیزات مانند سوئیچ، روتر و سایر تجهیزات بر روی آن قرار می‌گیرد. با نصب رک شبکه، می‌توان به سازمان‌بندی قطعات دیگر هم کمک کرد.
سوئیچ شبکه:
سوئیچ شبکه یا Network Switch، یک قطعه سخت‌افزاری است که چند کامپیوتر را به هم وصل کرده و یک شبکه را تشکیل می‌دهد.
مودم روتر:
وظیفه مودم روتر Modem Router مسیریابی بین شبکه‌های مختلف یا اتصال آنها به شبکه‌های اینترنتی پر سرعت بی‌سیم یا باسیم است.
فایروال Firewall:
فایروال یا دیواره آتش، سیستم امنیتی شبکه است که از نفوذ و دسترسی غیر مجاز به سیستم جلوگیری میکند. فایروال به دو صورت نرم‌افزاری و سخت‌افزاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
استوریج:
استوریج Storage سیستم ذخیرهسازی است. می‌توان گفت که استوریج‌ها یکی از مهم‌ترین قسمت‌های دیتا سنتر هستند.
سیستم بکاپ گیری:
با توجه به حجم بالای اطلاعات موجود در دیتا سنترها، سیستم بکاپ گیری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در صورت هرگونه اشکال در شبکه و از بین امکان از بین رفتن داده‌ها، بکاپ گرفتن از آنها به یک ضرورت تبدیل میشود.
تفاوت دیتا سنتر و اتاق سرور
دیتا سنتر یک مجموعه بزرگ از تجهیزات و سیستم‌های گران قیمت است که با امنیت بالا، راه‌اندازی میشود و به اینترنت پر سرعت دسترسی دارد. و معمولا از یک تا چند ساختمان را می‌تواند دربربگیرد. ولی اتاق سرور یا Server Room یک اتاق یا فضای کوچکی است که یک یا چند سرور در آن قرار می‌گیرد. می‌توان آنها را در شرکت‌ها یا سازمان‌ها برای ذخیره اطلاعات به صورت مستقل راه‌اندازی کرد. در اتاق سرور انواع سیستم‌های انرژی، ایمنی و امنیتی نصب میشود. دیتا سنترها معمولا تعدادی اتاق سرور دارند.
| ویژگی | اتاق سرور | دیتاسنتر |
|---|---|---|
| تعریف | اتاقی که در محل سازمان برای نگهداری سرورها و تجهیزات شبکه ساخته میشود. | ساختمانی با طراحی تخصصی که برای پشتیبانی از حجم بالایی از سرورها و تجهیزات محاسباتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. |
| اندازه و مقیاس | معمولاً در اندازه کوچک و مناسب برای کسب‌وکارهای کوچک تا متوسط؛ در اکثر ساختمان‌های اداری مدرن وجود دارد. | بزرگ‌تر و برای شرکت‌های بزرگ که به پردازش داده‌های زیادی نیاز دارند طراحی شده و اغلب برای کولوکیشن (Colocation) یا سرویس‌دهی به دیگر شرکت‌ها استفاده میشود. |
| هزینه‌های اولیه | نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه بالا برای خرید تجهیزات و راه‌اندازی اتاق و سیستم‌های پشتیبانی. | هزینه‌بر، اما در صورت استفاده از مدل‌های اجاره‌ای یا اشتراکی می‌تواند به‌صرفه‌تر از ایجاد و نگهداری اتاق سرور باشد. |
| مسئولیت نگهداری | تمامی مسئولیت‌ها شامل نگهداری و تعمیرات بر عهده شرکت است. | مرکز داده مسئول تعمیر و نگهداری است و اغلب با سیستم‌های بکاپ و تأمین برق خودکار همراه است که امکان خرابی کمتری دارند. |
| کنترل و دسترسی | دسترسی کامل به تجهیزات و کنترل داخلی. | در مدل کولوکیشن یا اشتراکی، دسترسی محدودی برای تغییرات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری وجود دارد؛ در عین حال امنیت و پشتیبانی از سوی دیتاسنتر فراهم میشود. |
| مقیاس‌پذیری | محدود به اندازه و ظرفیت اتاق؛ افزایش ظرفیت با هزینه‌های بیشتر همراه است. | به دلیل داشتن منابع زیاد و فضای گسترده، مقیاس‌پذیری بیشتری دارد و برای گسترش کسب‌وکار مناسب‌تر است. |
| مزایا | کنترل کامل بر تجهیزات و شبکه؛ امکان سفارشی‌سازی و کنترل امنیت داخلی به صورت کامل. | امکان استفاده از خدمات پشتیبانی حرفه‌ای، هزینه پایین‌تر در مدل اجاره‌ای، بکاپ خودکار و محافظت در برابر قطعی برق و قطعی شبکه. |
| معایب | هزینه‌های بالا، نیاز به تیم پشتیبانی و امنیت داخلی، محدودیت در رشد و امکان از دست دادن اطلاعات در صورت بروز حادثه در محل. | هزینه‌های اولیه و اشتراک، وابستگی به طرف ثالث برای کنترل و مدیریت شبکه؛ در برخی موارد دسترسی محدود به سخت‌افزارها. |
| مناسب برای | شرکت‌های کوچک تا متوسط که نیاز به کنترل کامل و سفارشی‌سازی شبکه خود دارند. | شرکت‌های بزرگ یا کسب‌وکارهایی که به حجم بالایی از پردازش و ذخیرهسازی داده نیاز دارند یا قصد دارند از مدل‌های اجاره‌ای برای کاهش هزینه‌ها استفاده کنند. |
حتما بخوانید: اتاق سرور چیست؟ هرآنچه که باید بدانید!
لیست دیتا سنترهای ایران
در ایران دیتا سنترهای مختلفی وجود دارد. شما می‌توانید از امکانات آنها استفاده کنید و کسب‌کار خود را راه‌اندازی نمائید. بهترین دیتا سنتر ها در ایران شامل لیست زیر می‌شوند:
- دیتا سنتر پارس‌آنلاین
- دیتا سنتر شاتل
- دیتا سنتر افرانت
- دیتا سنتر ایرانسل
- دیتا سنتر تبیان
- دیتا سنتر آسیاتک
- دیتا سنتر همراه اول
- دیتا سنتر هاست ایران
- دیتا سنتر فن‌آوا
- دیتا سنتر سروش رسانه
- البته بانک‌ها دیتا سنترهای مجزای خود را دارند مانند
- دیتا سنتر بانک ملی
- دیتا سنتر بانک سامان
- دیتا سنتر بانک دی
بیشتر دیتا سنترها در ایران، در تهران قرار دارند. ولی خدمات‌رسانی آنها به سراسر ایران امکان‌پذیر است. مواردی که در بالا نام بردبم نمونه‌های اندکی از بهترین دیتا سنتر های ایران هستند.
نتیجه گیری
دیتا سنترها یکی از مهم‌ترین زیرساختهای هر کسب‌وکاری هستند که به دنبال ارائه خدمات دیجیتال و آنلاین است. با رشد فضای دیجیتال، نیاز به ظرفیت بیشتر، امنیت بالا و پشتیبانی 24/7، دیتا سنترها به راه‌حل ایده‌آلی برای مدیریت داده‌ها تبدیل شده‌اند. چه به صورت دیتاسنترهای ابری و چه کولوکیشن، امکان انتخاب بر اساس نیازهای اختصاصی هر سازمان وجود دارد. با انتخاب تجهیزات مناسب و بهره‌مندی از خدمات حرفه‌ای، دیتا سنترها امنیت و پایداری داده‌های شما را تضمین می‌کنند و شما را در مسیر رشد و توسعه همراهی می‌کنند.
سوالات متداول
چه ارتباطی بین هاستینگها و دیتا سنترها وجود دارد؟
هاستینگ بخشی از یک دیتا سنتر است که فضای ذخیرهسازی آن برای میزبانی وبسایتها و اپلیکیشنهای آنلاین استفاده میشود. دیتا سنتر شامل زیرساختهای گستردهای است که خدمات متنوعی مانند هاستینگ، ذخیرهسازی ابری و سرویسهای مدیریت داده را فراهم میکند، درحالیکه هاستینگ به طور مشخص به ارائه بخشی از این فضای ذخیرهسازی برای وبسایتها یا نرمافزارها میپردازد.
منظور از دیتا سنتر سایت چیست؟
دیتا سنتر سایت به موقعیت جغرافیایی و مکانی اشاره دارد که در آن یک دیتا سنتر فیزیکی راه‌اندازی شده است. این مکان شامل تجهیزات مورد نیاز، مانند سرورها و سیستم‌های خنک‌کننده، به‌منظور ذخیره، پردازش و مدیریت اطلاعات می‌باشد. به طور کلی، دیتا سنتر سایت به محل فیزیکی یا ساختمان‌هایی اطلاق میشود که برای برآورده‌سازی نیازهای ذخیرهسازی و انتقال داده طراحی شده‌اند.
دیدگاه شما