سیم کشی برق ساختمان یکی از مهمترین بخش‌های ساخت و ساز است که نیازمند دانش و مهارت کافی برای انجام صحیح آن می‌باشد. با این حال، امروزه با پیشرفت تکنولوژی و دسترسی آسان به اطلاعات، حتی افراد غیرمتخصص نیز میتوانند با رعایت نکات ایمنی و فنی، سیم کشی منزل خود را انجام دهند. به همین دلیل در این مقاله قصد داریم آموزش برق کشی ساختمان از صفر تا صد به طور کامل و رایگان در اختیارتان قرار دهیم تا بتوانید به راحتی و با اطمینان بالاتری نسبت به قبل، این کار مهم را انجام دهید. پس اگر می‌خواهید سیم کشی منزلتان را به طور صحیح انجام دهید، حتما تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
آشنایی با انواع سیم کشی برق
اجزاء مدار الکتریکی با چیدمان‌های متفاوتی به هم متصل می‌شوند اما ساده‌ترین و کاربردی‌ترین آنها سیم کشی موازی و سری است که در ادامه به معرفی آن می‌پردازیم.
سیم کشی موازی
در سیم کشی موازی، دستگاه های مختلف به طور موازی و مستقل از یکدیگر به منبع تغذیه متصل می‌شوند. به این معنا که قطب مثبت همه دستگاه ها به هم و قطب منفی آنها نیز به هم متصل است. بنابراین در صورت قطعی برق در این نقطه، دستگاه های دیگر همچنان کار می‌کنند.
سیم کشی سری
در سیم کشی سری، دستگاه ها به صورت پشت سر هم و متوالی به یکدیگر متصل می‌شوند. به طوری که جریان الکتریکی از یک دستگاه از طریق دستگاه بعدی عبور می‌کند. بنابراین در صورت قطعی برقی در این مسیر، تمام دستگاه های بعد از آن از کار می‌افتند.
انواع سیم کشی برق
روش‌های سیم کشی برق ساختمان
نحوه سیم کشی برق ساختمان به دو صورت توکار و روکار انجام می‌شود. البته امروزه روش‌های نوینی مثل برق‌کشی بی‌سیم نیز وجود دارد. لازم به ذکر است بدانید هزینه سیم کشی برق ساختمان علاوه بر نوع سیم برق، به روش اجرایی آن نیز بستگی دارد. در ادامه به بررسی هرکدام از این روش‌ها می‌پردازیم:
سیم کشی برق به روش توکار
در سیم کشی توکار، مسیر عبور سیم درون دیوار تعبیه می‌شود و سیم‌ها و اتصالات درون این مسیر معمولا با لوله‌های خرطومی محافظت و با گچ و سیمان پوشانده می‌شوند. مزایای این روش عبارتند از:
- حفظ زیبایی فضاها
- ایمنی بیشتر
- دسترسی سخت‌تر به سیم‌ها
از جمله معایب آن می‌توان به هزینه اجرای بالاتر و سختی تعمیر و نگهداری اشاره کرد.
سیم کشی برق به روش روکار
در سیم کشی روکار، سیم‌ها و اتصالات روی سطح دیوار و سقف کشیده شده و در معرض دید هستند. این روش ساده‌تر و کم هزینه‌تر است اما زیبایی فضا را خدشه‌دار می‌کند. بنابراین پیشنهاد می‌شود حتماً از داکت برق مناسب برای پوشش سیم‌ها استفاده شود. تعمیر و نگهداری در این روش آسان‌تر است.
برق کشی ساختمان به روش جدید!
یکی از جدیدترین و کارآمدترین روش‌های برق‌رسانی به ساختمان‌ها، استفاده از فناوری برق بی‌سیم و شبکه‌های هوشمند می‌باشد. در این روش نوین، با استفاده از فناوری‌هایی مانند وای فای، بلوتوث و …، انرژی و برق مورد نیاز بدون نصب سیم و کابل به صورت بی‌سیم به اتاق‌ها و فضاهای مختلف ساختمان منتقل می‌شود.
سپس با استفاده از دستگاه‌ها و تجهیزاتی هوشمند مانند لامپ‌ها، سوکت‌ها، سنسورها و … که قابلیت اتصال بی‌سیم دارند، می‌توان برق مورد نیاز را برای روشنایی، تهویه، گرمایش و … بدون اینکه نیازی به اجرای سیم‌کشی‌های پیچیده باشد به این تجهیزات منتقل کرد. البته هزینه تجهیزات اولیه این روش نسبتاً بالا است و نیازمند تخصص و مهارت برای نصب و راه‌اندازی می‌باشد.
مزایای این روش نوین عبارتند از:
- انعطاف پذیری و قابلیت تغییر مکان بالا
- هزینه پایین نگهداری
- امکان کنترل هوشمند از راه دور
- ایمنی بالاتر
بیشتر بخوانید: 5 عامل موثر در انتخاب نوع سیم و کابل
ابزارهای موردنیاز برای سیم کشی برق ساختمان
برای انجام سیم کشی صحیح و استاندارد برق در یک ساختمان، استفاده از ابزارهای تخصصی یک امر ضروری است. استفاده از ابزار سیم کشی برق ساختمان باعث سرعت بخشیدن به کار، دقت بیشتر، رعایت استانداردها و الزامات ایمنی می‌شود. از جمله مهم ترین ابزارهای مورد نیاز می توان به موارد زیر اشاره کرد.
ابزارهای موردنیاز برای سیم کشی برق ساختمان
متر برای اندازه گیری
متر یکی از مهمترین و پرکاربردترین ابزارهای سیم کشی است که برای اندازه گیری طول دقیق سیم ها، مسافت بین نقاط مختلف نصب، عمق شیارهای ایجاد شده و غیره به کار می‌رود.
مولتی متر برای تست جریان
یکی دیگر از ابزارهای حیاتی سیم کشی، مولتی متر دیجیتال است که برای اندازه گیری ولتاژ، مقاومت، شدت جریان در مدارهای الکتریکی به کار می‌رود. استفاده از مولتی مترهای دقیق باعث می‌شود از صحت کار انجام شده و سلامت مدارها اطمینان حاصل کرد.
سیم لخت کن برای اتصالات
سیم لخت کن ابزاری است که برای ایجاد اتصالات الکتریکی مطمئن و پایدار بین سیم ها به کار می‌رود. نوع فشاری آن که با فشردن دسته، سیم را محکم نگه می دارد، پرکاربردتر است.
چسب نواری برق برای پوشش‌ها
چسب های نواری عایق برق یکی دیگر از لوازم ضروری متخصصان برق است که برای پوشش و حفاظت اتصالات، جلوگیری از تماس سیم ها و همچنین مقاوم سازی آنها در برابر عوامل محیطی مورد استفاده قرار می گیرند.
دستگاه تشخیص ولتاژ غیر ملموس
این دستگاه بدون نیاز به تماس فیزیکی، ولتاژ موجود در سیم ها را تشخیص داده و مشخص می‌کند که آیا ولتاژ جاری است یا خیر. استفاده از این ابزار، ایمنی کار را بسیار بالا می‌رود و خطر برق گرفتگی را به شدت کاهش می‌دهد.
انبردست برای بریدن سیم
انبردست یکی از پرکاربردترین ابزارهاست که برای بریدن و جدا کردن انواع سیم‌ها و کابل‌های مورد استفاده در سیم‌کشی به کار می‌رود. انبردست‌هایی با لبه‌های تیز و برنده، قدرت برش بالایی دارند و بریدن سیم‌ها را آسان می‌کنند.
چراغ قوه برای تشخیص مناسب
چراغ قوه یکی دیگر از وسایلی است که متخصصان برق همواره همراه دارند تا در فضاهای تاریک و داخل شیارها، بتوانند وضعیت سیم‌کشی و اتصالات را به خوبی مشاهده و بررسی کنند. چراغ قوه LED با نور پرقدرت، انتخاب مناسبی برای این منظور هستند.
تراز برای میزان لوازم نصب شده
استفاده از تراز لیزری برای اندازه‌گیری دقیق تراز بودن نسبت به زمین و میزان افقی یا عمود بودن نصب لوازم سیم‌کشی از قبیل جعبه‌های برق و داکت‌ها ضروری است تا کیفیت و ظاهر سیم‌کشی حفظ شود.
سیم چین
سیم‌چین ابزاری برای کشیدن و هدایت سیم‌ها و کابل‌ها درون مسیرها و شیارهای دیوار است تا از پیچ خوردن، گیر کردن یا صدمه دیدن آنها جلوگیری شود. لازم به ذکر است بدانید انواع مختلفی از سیم‌چین برای کاربردهای گوناگون وجود دارد.
پیج گوشتی
پیچ گوشتی یکی از پرکاربردترین ابزارها برای سیم‌کشی است که برای نصب و اتصال سیم‌ها به جعبه‌های برق، کلید و پریز، داکت و سایر تجهیزات سیم‌کشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: علائم اختصاری سیم و کابل
آموزش سیم کشی برق ساختمان
سیم کشی برق در ساختمان‌ها اساسی‌ترین وظیفه‌ای است که بر اساس آن تمام تجهیزات الکتریکی و نورپردازی‌ها به درستی عمل کرده و انرژی مورد نیاز را تأمین می‌کنند. این عملیات، یکی از مراحل حیاتی در ساخت و سازهای مسکونی یا تجاری است که نیازمند دقت و دانش فنی است. به همین دلیل در این بخش از محتوا قصد داریم به آموزش سیم کشی برق ساختمان به صورت مرحله به مرحله بپردازیم.
ترسیم نقشه سیم کشی ساختمان
اولین گام در سیم کشی یک ساختمان، تهیه نقشه سیم کشی برق ساختمان است. این نقشه باید اصول سیم کشی برق ساختمان را رعایت و شامل موارد زیر باشد:
- محل و مشخصات کامل کلیه جعبه‌های تقسیم، کلیدها، پریزها، تابلوهای برق، لوازم روشنایی و سایر تجهیزات
- مسیر دقیق عبور سیم‌ها از نقطه ورودی تا محل مصرف
- نوع، ظرفیت و مشخصات فنی سیم‌ها و کابل‌ها
مواردی همچون عدم سیم کشی از کف در مکان‌های مرطوب و نزدیک لوله‌های گاز نیز باید در پلان سیم کشی برق ساختمان منظور شود. همچنین کلید و پریزها باید طوری قرار گیرند که دسترسی آسان به آنها میسر و مسیرهای سیم‌کشی شلوغ نباشد.
ترسیم نقشه سیم کشی ساختمان
علامت گذاری محل نصب قوطی، پریز برق و روشنایی‌ها
در این مرحله با توجه به نقشه سیم کشی، محل دقیق نصب جعبه برق‌ها، پریزها، کلیدها و چراغ‌ها روی دیوارها و سقف مشخص می‌شود. برای این کار از خط‌کش، متر نواری، اسپری رنگ و نوارچسب استفاده می‌شود. علائمی برای نشان دادن محل و ارتفاع نصب روی دیوار زده می‌شود. همچنین جهت سیم‌کشی و محل اتصال به مدار اصلی نیز مشخص می‌گردد.
علامت گذاری محل نصب قوطی، پریز برق و روشنایی‌ها
ایجاد شیار برروی دیوار برای عبور سیم
پس از مشخص شدن مسیر عبور سیم، نوبت به ایجاد شیار بر روی دیوار می‌رسد. شیار سیم‌کشی می‌تواند به وسیله دست و ابزاری مانند چکش و قلم انجام شود یا از شیوه‌های جدید زیر استفاده کرد:
استفاده از شیارزن برقی
شیارزن‌های برقی با داشتن انواع مته‌های مخصوص، شیارهایی با عمق و عرض مناسب برای عبور سیم ایجاد می‌کنند. کار با این دستگاه‌ها آسان بوده و سرعت زیادی دارد.
حفر شیار با هیلتی یا بتن‌کن
روش دیگر استفاده از هیلتی و بتن‌کن است. در این روش با ضربات پیاپی هیلتی، شیارهایی بر روی دیوار ایجاد می‌شود. البته روشی تقریباً زمان‌بر است و نیاز به مهارت بالایی دارد.
در هر دو روش باید نکات ایمنی را رعایت کرده و از وسایل محافظتی استفاده نمود. همچنین شیارها باید در مسیر مستقیم و به دور از لوله‌کشی آب و گاز ایجاد شوند.
ایجاد شیار برروی دیوار برای عبور سیم
نصب قوطی، پریز برق و جایگذاری لوله
پس از اتمام شیارزنی، نوبت به نصب قوطی‌ها، پریزها و جعبه‌های برق در محل‌های مشخص شده می‌رسد. برای نگهداری و حفاظت سیم‌ها، لوله‌های خرطومی پلاستیکی نیز درون شیارها قرار می‌گیرد. سپس قوطی‌ها و پریزها با استفاده از پیچ و رولپلاک به طور ایمن محکم می‌شوند.
در صورت نیاز به جعبه تقسیم، آن را نیز در کنار تابلوی برق اصلی ساختمان نصب می‌کنیم. دقت در اندازه‌گیری و رعایت ارتفاع استاندارد نصب بسیار حائز اهمیت است.
نصب قوطی، پریز برق و جایگذاری لوله
عبور سیم برق از لوله (سیم کشی)
پس از قرار دادن لوله‌های حفاظتی، نوبت به عبور دادن سیم‌ها از درون آنها می‌رسد. انتخاب نوع سیم بستگی به نوع مصرف‌کننده، ولتاژ موردنیاز و ظرفیت جریان دارد. از این رو بهتر است از سیم‌هایی با مقطع بزرگ‌تر از حد نیاز استفاده شود تا افت ولتاژ در انتهای مدار به حداقل برسد. همچنین باید رنگ‌بندی استاندارد سیم‌ها رعایت شود تا تشخیص آنها آسان‌تر باشد.
پس از انتخاب سیم مناسب، آن را از درون لوله عبور داده و با استفاده از نوار چسب برق، دو سر آن را در قوطی محکم می‌کنیم. دقت شود هیچ قسمتی از سیم خارج از لوله باقی نماند.
عبور سیم برق از لوله (سیم کشی)
نصب تجهیزات برق و روشنایی
پس از پایان سیم‌کشی، نصب تجهیزاتی همچون کلید و پریز، چراغ، لوستر و غیره انجام می‌شود. ابتدا سیم‌های برق را به ترمینال‌ها یا رابط‌های ورودی تجهیزات متصل کرده و با استفاده از پیچ و مهره محکم می‌نماییم.
سپس با توجه به نقشه و علامت‌گذاری‌های اولیه، تجهیزات را در محل موردنظر نصب می‌کنیم. در نهایت اتصالات و عملکرد صحیح تجهیزات را تست و بررسی می‌کنیم. همچنین باید از رعایت ارتفاع و استانداردها در نصب اطمینان حاصل نمود.
نصب تجهیزات برق و روشنایی
نکات مهم هنگام سیم کشی برق ساختمان
سیم کشی برق یک ساختمان، نیازمند رعایت نکات ایمنی و اصول فنی استاندارد است تا از بروز هرگونه خطر یا عارضه‌ای جلوگیری شود. در این بخش به برخی از مهمترین نکاتی که در سیم کشی باید رعایت شود، اشاره می‌کنیم.
نکات مهم هنگام سیم کشی برق ساختمان
انتخاب سیم استاندارد و تست آن قبل از سیم کشی
انتخاب سیم مناسب یکی از مهمترین مراحل سیم‌کشی است. سیم باید مطابق استانداردهای ملی، دارای کیفیت و ظرفیت لازم باشد. سیم‌های مسی به دلیل هدایت بالای برق، مقاومت در برابر حرارت و استحکام مکانیکی، گزینه‌ی مناسبی برای برق کشی است. این سیم‌ها معمولاً دارای عایق PVC بوده و در مقاطع مختلف تولید می‌شوند.
یکی از اشتباهات مهلکی که مالکان برای کاهش هزینه سیم کشی برق ساختمان انجام می‌دهند انتخاب سیم‌های غیراستاندارد است که باید از این مهم پرهیز شود.
پیش از نصب، باید سیم‌ها را از لحاظ ولتاژ، مقاومت الکتریکی، عایق‌بندی و سایر مشخصات فنی با دستگاه تست سیم، بررسی و تأیید کرد. این کار به شناسایی و حذف سیم‌های معیوب قبل از نصب کمک شایانی می‌کند و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری می‌نماید.
استفاده از تجهیزات ایمنی
انجام سیم‌کشی بدون رعایت نکات ایمنی می‌تواند بسیار خطرناک باشد؛ بنابراین استفاده از تجهیزات حفاظت فردی همچون کفش و دستکش ایمنی، کلاه و عینک محافظ، لباس کار مناسب و غیره الزامی است.
استفاده از لوله حفاظتی
برای محافظت کامل از سیم‌ها و جلوگیری از برخورد مستقیم آنها با مصالح ساختمانی، حتماً باید از لوله‌های حفاظتی PVC استفاده نمود. این لوله‌ها علاوه بر محافظت مکانیکی، سیم‌ها را در برابر رطوبت، گرد و غبار، شیمیایی‌ها و سایر عوامل محیطی مصون می‌دارند. لازم به ذکر است انتخاب لوله با قطر مناسب بر اساس تعداد و اندازه سیم‌ها، اهمیت زیادی دارد.
رعایت فاصله بین کابل‌ها
یکی از مهمترین نکات در سیم کشی، رعایت فاصله و جداسازی کابل ها از یکدیگر است. بر اساس استانداردهای ملی سیم کشی، کابل های برق باید حداقل 30 سانتی متر از کابل های مخابراتی و داده و 60 سانتی متر از لوله کشی آب و گاز فاصله داشته باشند. هدف از این کار، جلوگیری از بروز اختلالات الکترومغناطیسی و خطرات احتمالی است.
رعایت مقررات و استانداردها
رعایت استاندارد سیم کشی برق ساختمان و مقررات ملی ساختمان در سیم کشی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از جمله مهمترین این مقررات می‌توان به ضوابط مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان و استانداردهای ملی ایران در خصوص طراحی و اجرای تاسیسات برقی ساختمان اشاره کرد که رعایت آنها الزامی است.
برچسب گذاری سیم‌ها
برچسب‌زنی و شماره‌گذاری سیم‌ها از اقدامات ضروری در سیم‌کشی محسوب می‌شود. این کار باعث می‌شود سیم‌ها به راحتی قابل شناسایی بوده و در صورت بروز مشکل، تعمیر و تعویض آنها به سادگی امکان‌پذیر باشد. برچسب‌ها باید دوام و مقاومت لازم در برابر شرایط محیطی را داشته باشند.
بیشتر بخوانید: نکات مهم نگهداری از سیم و کابل
اشتباهات رایج در سیم کشی برق ساختمان
همانطور که گفتیم سیم کشی برق در ساختمان‌ها یکی از وظایف حیاتی است که تاثیر مستقیم بر ایمنی و عملکرد تمامی تجهیزات الکتریکی دارد. با این وجود، اشتباهات رایج در این فرآیند ممکن است منجر به مشکلات جدی شود. در اینجا به بررسی برخی از اشتباهات رایج در سیم کشی برق ساختمان می‌پردازیم تا افراد مختلف، از جمله صاحبان خانه و تکنسینان الکتریکی، بتوانند آگاهی بهتری پیدا کنند و از وقوع مشکلات جلوگیری کنند.
اشتباهات رایج در سیم کشی برق ساختمان
اتصال سیم ها خارج از جعبه های اتصالات
یکی از خطاهای رایج و خطرناک در سیم‌کشی ساختمان، اتصال دادن سیم‌ها خارج از جعبه‌های اتصالات است. جعبه‌های اتصالات، سیم‌ها و اتصالات را در برابر عوامل محیطی مانند رطوبت و گرد و غبار محافظت می‌کنند.
همچنین این جعبه‌ها در شرایطی مانند افزایش دمای مدار، اتصال کوتاه و جرقه‌زدگی، از ذوب شدن پلاستیک عایق سیم‌ها و آتش‌سوزی جلوگیری می‌کنند. بنابراین برای جلوگیری از بروز خطرات احتمالی، توصیه می‌شود حتماً تمام اتصالات و انشعابات سیم‌کشی داخل جعبه‌های مربوطه انجام شود.
استفاده نادرست از سیم ها
استفاده نادرست از سیم‌ها یکی از اشتباهات رایج در سیم‌کشی ساختمان است. کوتاه کردن سیم‌ها و استفاده از سیم‌هایی با قطر نامناسب، می‌تواند منجر به ایجاد اتصالات ضعیف و افزایش خطر آتش‌سوزی شود. برای جلوگیری از این خطرات، توصیه می‌شود از سیم‌هایی با قطر استاندارد متناسب با نیاز هر بخش از سیم‌کشی ساختمان استفاده شود. رعایت استانداردهای سیم‌کشی، راهکار مناسبی برای پیشگیری از حوادث احتمالی است.
نصب جعبه های برق در مجاورت مواد اشتعال زا
نصب جعبه‌های اتصال برق در نزدیکی مواد قابل اشتعال، یکی از رایج‌ترین اشتباهات در سیم‌کشی ساختمان است. همچنین باید از قرار دادن سیم‌های برق بر روی سطوح چوبی خودداری کرد. زیرا چوب در معرض جرقه، مستعد آتش‌سوزی است. پیشنهاد می‌شود برای رفع این مشکل، باکس‌های پلاستیکی برق درون جعبه‌های فلزی قرار گیرند.
نصب نادرست قطع کننده مدار
انتخاب نادرست قطع‌کننده مدار، از دیگر اشتباهاتی است که می‌تواند منجر به برق‌گرفتگی و آتش‌سوزی شود. به‌طور کلی سه نوع قطع‌کننده برای برق ساختمان وجود دارد. قطع‌کننده مدارخطای جرقه برای محیط‌های مسکونی و ساختمانی، بهترین گزینه به‌شمار می‌رود. این نوع قطع‌کننده‌ها از بروز آتش‌سوزی پیشگیری می‌کنند.
سیم کشی بدون بست و گیره
استفاده از کابل‌های بی‌کیفیت می‌تواند باعث صدمه دیدن اتصالات شود. همچنین لبه‌های تیز جعبه‌های فلزی، احتمال بریدگی و قطع جریان الکتریکی را افزایش می‌دهد. برای جلوگیری از این مشکلات، توصیه می‌شود سیم‌ها و کابل‌ها با استفاده از بست و گیره محکم بسته شوند. استفاده از بست و گیره، از صدمه دیدن سیم‌ها و قطعی جریان الکتریسیته جلوگیری می‌کند.
سخن پایانی
همانطور که ذکر کردیم سیم کشی برق یک ساختمان از مهمترین بخش‌های عملیات اجرایی ساختمان به شمار می‌رود. در نتیجه انجام صحیح و استاندارد سیم‌کشی، نیازمند دانش و مهارت کافی است. در این مقاله سعی شد تمامی مراحل سیم‌کشی از ترسیم نقشه تا نصب تجهیزات به تفصیل شرح داده شود. همچنین به مهمترین نکات فنی و ایمنی که در سیم‌کشی باید رعایت شود، اشاره گردید. در انتها امیدواریم با مطالعه این مقاله، علاوه بر کسب دانش نظری، بتوانید مهارت عملی لازم برای انجام سیم‌کشی صحیح و استاندارد ساختمان را به دست آورید. موفق و مؤید باشید.
سوالات متداول
چرا سیم کشی برق ساختمان اهمیت زیادی دارد؟
سیم کشی صحیح برق، ایمنی و عملکرد مناسب تجهیزات برقی ساختمان را تضمین می‌کند.
چه کسانی میتوانند سیم کشی برق ساختمان انجام دهند؟
علاوه بر متخصصین برق، افراد مبتدی نیز میتوانند با یادگیری دانش لازم در این مقاله سیم کشی منزل خود را انجام دهند. اما پیشنهاد می‌شود از یک متخصص کمک بگیرید.
چگونه می‌توان سیم کشی برق را به طور صحیح انجام داد؟
باید مراحلی مانند ترسیم نقشه برق، شیارزنی، عبور سیم از لوله، نصب جعبه‌های برق و سپس نصب تجهیزات را که مرحله به مرحله در این مقاله توضیح داده شد، به ترتیب انجام داد.
دیدگاه شما