سیم ارت چیست و چه کاربردی دارد؟

سیم ارت چیست و چه کاربردی دارد؟ امروزه سیم‌ها و کابل‌های متعددی طراحی و تولید می‌شوند که وظیفه برق‌رسانی به تجهیزات برقی را برعهده دارند. رایج‌ترین نوع این سیم‌ها اکثرا با نام فاز و نول شناخته می‌شوند اما به سیم گرم و خنثی نیز معروف هستند. البته نوع دیگری از آن‌ها نیز وجود دارند که معمولا با رنگ سبز مشخص شده و جهت حفاظت بیش‌تر در مدار برق استفاده می‌شود؛ چنین سیم‌هایی سیم ارت یا سیم اتصال به زمین نام دارند. تا پایان این مطلب همراه باشید تا شما را با ماهیت سیم اتصال به زمین و کاربردهای آن بهتر آشنا کنیم.

فهرست مقاله: 

• سیم ارت چیست؟
• سیم ارت چه کاربردی دارد؟
• چاه ارت چیست و چه کاربردی دارد؟
• کاربرد سیم ارت در سیم کشی ساختمان چیست؟
• نکات ایمنی در خصوص استفاده از سیم ارت

سیم ارت چیست؟

سیم ارت (Earth wire) که معمولا با نام‌های سیم اتصال به زمین یا هادی محافظ هم شناخته می‌شود، نوعی سیم است که جهت محافظت و افزایش ایمنی در مدار مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین یکی از اصول مهم ایمنی در زمان نصب یک وسیله برقی، بهره‌گیری از سیم ارت است. سیم اتصال به زمین معمولا با رنگ سبز/زرد مشخص شده و قطر آن به اندازه سیم‌های نوع فاز است.

برای مثال، فرض کنید که در هنگام جابه‌جایی یک ماشین ظرف‌شویی به علت ضرب‌دیدگی، کابل برق آن دچار ساییدگی یا آسیب می‌شود. سیم‌های داخل کابل نیز بر اثر نزدیکی، با دستگاه تماس مستقیم پیدا کرده و بدنه دستگاه دچار بار الکتریکی می‌شود. در صورتی که شما بدون اطلاع از این موضوع با بدنه دستگاه تماس برقرار کنید، دچار برق‌گرفتگی خواهید شد. در اینجاست که نقش سیم ارت آغاز می‌شود. سیم اتصال به زمین با ایجاد یک مسیر اضافی جهت انتقال جریان برق به زمین، از بروز خطر برق‌گرفتگی جلوگیری می‌کند.

حتما بخوانید: راهنمای خرید سیم و کابل

سیم ارت چه کاربردی دارد؟

پس از اینکه فهمیدیم سیم ارت چیست نوبت می‌رسد به اینکه چه کاربردی دارد. اصلی‌ترین کاربرد سیم‌های اتصال به زمین، کاهش و جلوگیری از وقوع برق‌گرفتگی یا آتش‌سوزی‌های ناشی از اتصال جریان برق است. این نوع سیم با بالا بردن سطح ایمنی وسایل برقی مانع از خرابی و افزایش ناگهانی ولتاژ در آنها خواهد شد. در بخش زیر به معرفی چهار دلیل مهم استفاده از این نوع سیم می‌پردازیم:

جلوگیری از وقوع حادثه، آسیب و مرگ

بدیهی است که استفاده از یک انرژی قدرتمند نظیر نیروی برق، علاوه بر مزیت‌های بزرگی که دارد به همان نسبت خطرناک نیز هست. چراکه یک سیستم و مدار الکتریکی نامناسب و غیر ایمن، ممکن است خطرات و خسارات جبران‌ناپذیر مالی و جانی همچون آتش‌سوزی، برق‌گرفتی و مرگ را به دنبال داشته باشد. بنابراین استفاده از یک روش کاملا ایمن نظیر سیم ارت که بتواند از بروز چنین حوادثی به خوبی جلوگیری کند، بسیار حائز اهمیت است.

محافظت در برابر اضافه بار الکتریکی

پس از اینکه دانستیم سیم ارت چیست و چه کاربردی دارد نوبت می‌رسد به اینکه ببینم چگونه می‌تواند از وسایل برقی، منازل و افراد در برابر اضافه بار الکتریکی محافظت نماید. تصور کنید که در هنگام وقوع رعد و برق، صاعقه نسبتا بزرگی به یک ساختمان مسکونی اصابت کند یا اینکه به خاطر وجود اتصالی در کابل برق منزل، کل ساختمان دچار یک جریان بار الکتریکی شود. چنین جریانی میزان ولتاژ وسایل برقی را نیز افزایش داده و ممکن است دستگاه مورد نظر دچار شوک الکتریکی شود. این سیم اتصال به زمین یا همان ارت است که با انتقال جریان اضافی به زمین، سطح ایمنی دستگاه را بالاتر برده و از محیط و وسایل به خوبی حفاظت می‌کند.

تثبیت سطح ولتاژ

کاربرد دیگر سیم ارت این است که با توزیع یکپارچه جریان الکتریکی واقع در مدار، از اورلود شدن (Overload) آن و نشت جریان برق پیشگیری کند.

زمین بهترین رسانا است!

به‌طور کلی زمین یکی از بهترین رساناهای موجود به‌شمار می‌رود. سیم ارت نیز با کمک گرفتن از همین موضوع، بار الکتریکی اضافی را از مسیری که کمترین میزان مقاومت را داشته عبور داده و به زمین منتقل می‌کند. یعنی جریان برق بدون اینکه با بدن انسان تماسی داشته باشد، از داخل زمین و چاه ارت دارای مقاومت اندک منتقل می‌شود.

چاه ارت چیست و چه کاربردی دارد؟

سیستم ارتینگ (earthing system) از یک چاه ارت و یک سیم متصل به چاه تشکیل شده است. سیم اتصال به زمین نیز از یک سو به وسیله الکتریکی و از سوی دیگر به چاه ارت یا لوله‌کشی ساختمان متصل می‌شود. چاه‌های ارت درواقع گودالی حفر شده در زمین هستند که یک صفحه مسی به شکل عمودی در داخل آنها قرار می‌گیرد. اطراف صفحه مسی نیز با استفاده از مواد بنتونیت پوشانده و محکم می‌شود. با جوش دادن یک سیم مسی و انتقال آن به خارج از چاه، اتصال میان چاه ارت و  تابلوی تست باکس برقرار می‌شود. سپس از طریق تابلوی تست باکس می‌توان تمام وسایل الکتریکی ساختمان را به آن متصل نمود.

ناگفته نماند که میزان مقاومت خاک، محیط و شرایط جغرافیایی محل ممکن است در ایجاد نوع سیستم ارت تأثیرگذار باشد. همچنین با قرار دادن یک میله فلزی بر روی پشت بام ساختمان امکان خنثی کردن ولتاژهای حاصل از اصابت رعد و انتقال جریان به چاه ارت فراهم می‌شود. اصولا دو نوع چاه ارت وجود دارد که نوع اول همانطور که در بالا عنوان شد به صورت عمقی حفر شده و نوع دوم سیستم ارتینگ به صورت سطحی بر روی زمین یا حداکثر عمق 80 سانتی‌متر اجرا می‌شود.

کاربرد سیم ارت در سیم کشی ساختمان چیست؟

معمولا در سیم‌کشی‌های ساختمان نظیر پریزها از سیم ارت استفاده می‌شود. این سیم در صورت بروز آسیب‌دیدگی سیم فاز از امکان وقوع اتصال و سوختن سیم‌کشی ساختمان جلوگیری می‌کند. به عبارت دیگر سیم اتصال به زمین نقش سیم منفی را ایفا کرده و انرژی الکتریکی موجود در سیم مثبت را به سمت خروجی هدایت می‌کند. به همین خاطر است که امروزه استفاده از سیستم ارت را استانداردی برای سیم‌کشی ساختمان‌ها قرار می‌دهند تا وقوع مشکلاتی نظیر جریان الکتریکی اضافی یا اتصال برق را تا حد زیادی کاهش دهند.

حتما بخوانید: آموزش تنظیمات پرینتر

نکات ایمنی در خصوص استفاده از سیم ارت

پس از اینکه با مباحثی نظیر سیم ارت چیست و چه کاربردی دارد آشنا شدیم. باید نکات ایمنی هنگام استفاده از آن را هم به خوبی بشناسیم. این نکات عبارت‌اند از:

• در صورت وجود هرگونه آسیب‌دیدگی در عایق سیم و برخورد آن با بدنه دستگاه، از تماس مستقیم با بدنه فلزی بپرهیزید. زیرا احتمال خطر برق‌گرفتگی و آتش‌سوزی وجود دارد.
• برای بالاتر بردن سطح ایمنی دستگاه، مطمئن شوید که وسیله برقی شما به زمین متصل شده باشد.
• اگر از وضعیت اتصال به زمین دستگاه‌های الکتریکی خود مطمئن نیستید، بهتر است از کارشناسان و افراد حرفه‌ای درخواست کنید تا سیستم مربوطه را بررسی کنند و به هیچ‌وجه خودسرانه عمل نکنید.
• ایجاد و اجرای سیستم ارتینگ ساختمان را به افراد متخصص در این زمینه واگذار کنید. چراکه اتصال نادرست سیم ارت ممکن است خطرات زیادی را در پی داشته باشد.

جمع بندی

در این مطلب برقچی با مباحثی نظیر سیم ارت چیست و چه کاربردی دارد آشنا شدید. حال می‌دانید که استفاده از سیم اتصال به زمین تا چه حدی می‌تواند سلامت خانواده و وسایل الکتریکی را تضمین کرده و سطح ایمنی منزل شما را بالاتر ببرد. اگر ساختمان شما هنوز به این سیستم مجهز نیست، پیشنهاد می‌کنیم در اولین فرصت مناسب برای انجام این کار اقدام کنید. از اینکه تا پایان مقاله همراه بودید از شما عزیزان متشکریم. امیدواریم با درج نظرات خود ما را در ارائه بهتر مطالب یاری کنید.