پروتکل SSH چیست؟ آشنایی با کاربرد آن

در مورد SSH چه می‌دانید؟ پروتکل SSH چیست و چه کاربردی دارد؟ به‌منظور ایجاد اتصال‌های امن و رمزگذاری‌شده به سرورها و تجهیزات شبکه، از راه دور، برای مهندسان شبکه، مدیران سیستم، توسعه‌دهندگان و هم‌چنین هر شخصی که نیاز به دسترسی امن به سرورها یا دستگاه‌ها از راه دور دارد، استفاده از پروتکل SSH ضروری است. SSH به افراد اجازه می‌دهد تا اطلاعات حساس را با اطمینان از امنیت، ارسال و دریافت کنند و دستورات مدیریتی را از راه دور اجرا کنند. برای این‌که با تاریخچه پروتکل SSH، کاربردها و قابلیت‌های آن، به‌طور کامل آشنا شویم. با ما در این مطلب از برقچی همراه باشید.

فهرست مقاله:

• پروتکل SSH چیست؟
• SSH چگونه کار می‌کند؟
• قابلیت‌های Secure Shell
• مقایسه SSH و SSL/TLS
• نحوه پیاده‌سازی پروتکل SSH

پروتکل SSH چیست؟

پروتکل (SSH Secure Shell) یک پروتکل امنیتی است که برای ایجاد اتصال‌های امن و ارسال اطلاعات از راه دور، بین دو سیستم، کاربرد دارد. SSH از رمزنگاری قوی برای محافظت از اطلاعات ارسالی استفاده می‌کند و به شما امکان می‌دهد تا به‌صورت ایمن به سرورها یا دیگر دستگاه‌ها متصل شوید. از SSH برای انجام وظایف مختلفی مانند ورود به سرورها از راه دور، انتقال فایل‌ها، اجرای دستورات راه دور و مدیریت سیستم‌ها، استفاده می‌شود. از مهم‌ترین ویژگی‌های SSH، می‌توان به امنیت ارتباطات، احراز هویت کاربران و امکان اتصال به سرورها از راه دور، به‌صورت رمزنگاری شده اشاره نمود.

حتماً بخوانید: آموزش فعال‌سازی ssh در سوئیچ سیسکو

تاریخچه پروتکل SSH

پروتکل (Secure Shell) SSH، دارای یک تاریخچه توسعه و تکامل طولانی است. این پروتکل، در اوایل دهه 1990 معرفی شد و در زمان برخورد با مشکلات امنیتی مربوط به تلنت (Telnet) و روش‌های دیگر ارتباط از راه دور، به‌عنوان یک راهکار امن، برای دسترسی به سرورها و دیگر سیستم‌ها ارائه شد. نخستین نسخه از SSH، توسط Tatu Ylonen توسعه یافت و در دهه 1990 عرضه شد، اما با مشکلات امنیتی، مواجه شد. دومین نسخه با اصلاحات بسیار در امنیت و عملکرد ارتباط از راه دور، ارائه شد و امکانات بهبود یافته‌ای را در اختیار کاربران قرار داد. نسخه SSH-2 به‌عنوان استاندارد عمده برای ارتباط از راه دور در دنیای امنیت اطلاعات شناخته می‌شود.

در دهه 2000، نسخه‌های متن باز از SSH، با عنوان OpensSSH ظاهر شدند. این پروژه‌ها، پروتکل SSH را به‌عنوان یک راهکار متن باز و رایگان، برای ارتباط از راه دور توسعه دادند و در انتشار وسیع در سیستم‌های لینوکس و UNIX، به‌کار گرفته شدند. تاریچه SSH نشان می‌دهد که این پروتکل به مرور زمان با توجه به نیازهای امنیتی، تکامل پیدا کرده و به یکی از مهمترین ابزارهای مدیریت و ارتباط از راه دور در دنیای IT، تبدیل شده است.

SSH چگونه کار می‌کند؟

پروتکل SSH به‌عنوان یک پروتکل امنیتی برای ارتباط از راه دور، بین دو سیستم (یک کلاینت و یک سرور)، از یک رمزنگاری قوی استفاده می‌کند تا از داده‌ها در انتقال، و در مسیر ارتباط از راه دور، محافظت کند. این امر به کاربران امکان می‌دهد به صورت ایمن و به‌دور از مخاطرات امنیتی، به سرورها یا سیستم‌ها دسترسی پیدا کنند. بر این اساس، پروتکل SSH، به طریق زیر عمل می‌کند:

1. احراز هویت کاربر از طریق نام کاربری و گذرواژه.
2. ایجاد اتصال امن با استفاده از رمزنگاری با استفاده از ساختار کلید عمومی و خصوصی.
3. SSH، به کلاینت و سرور اجازه می‌دهد داده‌هایی که شامل دستورات کاربری، انتقال فایل‌ها یا هر نوع داده دلخواه است را به‌صورت امن، ارسال و دریافت کنند.
4. SSH پس از انتقال امن اطلاعات، اتصال را می‌بندد.

کاربرد پروتکل SSH

از آن‌جا که SSH یک پروتکل امنیتی قوی است، در اموری که حفاظت از اطلاعات و ارتباطات از اهمیت بالایی برخوردار است، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین این پروتکل کاربردهای متعددی را در دنیای IT و امنیت، به خود اختصاص داده است که عبارتند از:

• SSH به کاربران این امکان را می‌دهد تا به‌صورت امن و اعتمادی، به سرورها، کامپیوترها و دستگاه‌های دیگری مانند مودم و روتر، از راه دور دسترسی پیدا کنند.
• امکان انتقال فایل‌ها به‌صورت امن بین دو دستگاه، از طریق استفاده از ابزارهایی مانند (Secure Copy) SCP و (SSH File Transfer Protocol) SFTP
• امکان اجرای دستورات سیستمی، مدیریت سیستم‌ها و نظارت بر عملکرد سرورها از راه دور
• امکان ایجاد تونل‌های امن بین دو سیستم، برای مسدود کردن ارتباطات ناخواسته، دسترسی به منابع شبکه از راه دور، و حفاظت ارتباطات در برابر نفوذها
• مدیریت کلیدها و احراز هویت با استفاده از ساختار کلید عمومی و خصوصی، برای کنترل دقیق‌تر بر روی دسترسی‌ها و امنیت

حتماً بخوانید: انواع سیستم عامل سوئیچ سیسکو

قابلیت‌های Secure Shell

Secure Shell به‌عنوان یک پروتکل امنیتی اساسی برای ارتباط از راه دور و مدیریت سیستم‌ها در دنیای IT، بسیار حائز اهمیت است. مهم‌ترین قابلیت‌های SSH که آن را به یک پروتکل امنیتی قوی برای ارتباط از راه دور، تبدیل کرده است عبارتند از:

• رمزنگاری قوی برای محافظت از اطلاعات در طول انتقال و ارتباط.
• احراز هویت کاربران برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز، از طریق نام کاربری و گذرواژه یا کلیدهای عمومی و خصوصی
• ایجاد تونل‌های امن بین دو سیستم برای محافظت از ارتباطات و انتقال داده‌ها، از خطرات شبکه و نفوذها
• انتقال امن فایل‌ها و حفاظت از اطلاعات محرمانه و حساس، با استفاده از ابزارهایی مانند SCP و SFTP
• دسترسی امن کاربران به سرورها و دستگاه‌ها، از راه دور
• امکان مدیریت کلیدها، دسترسی‌ها و امنیت ارتباطات از راه دور با استفاده از ابزارهای مدیریتی
• انتقال ترافیک شبکه از طریق تونل‌ها، مشکل زدایی و جلوگیری از حمله‌هایی مانند (Man- in- the- Middle)MITM

مقایسه SSH و SSL/TLS

دو پروتکل SSH و SSL/TLS، ابزارهای مهمی در دنیای امنیت اطلاعات هستند؛ اما برای اهداف گوناگون و در لایه‌های مختلف شبکه به‌ کار می‌روند. موارد زیر حاصل مقایسه این دو پروتکل با هم است:

1. SSH برای ارتباط از راه دور و دسترسی به سرورها و دستگاه‌ها از راه دور، به‌صورت امن است. اما SSL/TLS بیش‌تر برای امنیت در ارتباطات وب، و ایجاد اتصالات امن بین مرورگرها و سرورهای وب، برای محافظت از انتقال داده‌های حساس از طریق HTTPS استفاده می‌شود.
2. SSH به‌عنوان یک پروتکل لایه بالا (لایه 7 OSI) عمل می‌کند و بر روی پروتکل‌های انتقالی مانند TCP تأسیس می‌شود. در مقابل SSL/TLS به‌عنوان یک پروتکل امنیتی لایه 4 در لایه انتقال OSI یا TCP، و بر روی پروتکل‌های انتقالی مانند UDP بنا می‌شود.
3. SSH برای ارتباط مستقیم با سرورها و دستگاه‌ها از راه دور، مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما SSL/TLS برای امنیت در ارتباطات وب به‌کار می‌رود. بنابراین مرورگرها و سرورهای وب در دامنه‌های HTTPS از آن استفاده می‌کنند.
4. SSH مناسب برای اتصال به تعداد محدودی سرور یا دستگاه، از راه دور است. اما SSL/TLS برای ارتباطات وب، بسیار مقیاس‌پذیر و به میلیون‌ها وب‌سایت در سراسر جهان اعمال می‌شود.
5. SSH در محیط‌های سیستم‌ها و شبکه‌ها، به‌عنوان یک ابزار مدیریتی است. اما SSL/TLS در محیط وب بسیار شایع است و برای ایجاد اتصال‌های امن در سایت‌های تجاری و اطلاعاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نحوه پیاده‌سازی پروتکل SSH

برای پیاده‌سازی SSH، اغلب از نرم‌افزارهایی مانند OpenSSH بر روی سرورها و دستگاه‌ها، و از نرم‌افزار SSH کلاینت، در دستگاه‌های کلاینت، برای ایجاد اتصال امن و مدیریت سیستم‌ها و دستگاه‌ها، استفاده می‌کنند. به این منظور ابتدا باید نرم‌افزار SSH سرور مانند OpenSSH را بر روی سرور خود نصب کرده و آن را پیکربندی کنید. سپس تنظیمات امنیتی و دسترسی‌ها را برای مدیریت شناسه‌ها و کلیدهای مورد نیاز، تعیین کنید. بعد از این مراحل، شما می‌توانید از کلاینت SSH، برای ایجاد اتصال امن به سرور، از راه دور استفاده کنید و اقدامات مدیریتی و انتقال فایل‌ها را انجام دهید. حتما به تنظیمات فایروال و امنیت سرور خود توجه داشته و مطمئن شوید که اتصال‌ها از راه دور، به‌صورت امن و احراز هویت شده انجام می‌شود.

حتماً بخوانید: حداکثر طول کابل شبکه (LAN) برای اتصالی پایدار

دستورات SSH

دستورات SSH، مرتبط با برقراری اتصال به سرور از راه دور و اجرای دستورات راه دور می‌باشند که به‌طور عمومی عبارتند از:

1. برقراری اتصال به سرور: {آدرس-سرور} @ {کاربر} SSH
2. تغییر پورت اتصال SSH: {آدرس-سرور} @ {کاربر} {پورت} SSH -P
3. اتصال با استفاده از کلید عمومی و خصوص بدون نیاز به رمز عبور: {آدرس-سرور} @ {کاربر} {مسیر- کلید- خصوصی} SSH -i
4. اجرای دستورات راه دور بر روی سرور: {دستور} {آدرس- سرور} @ {کاربر} SSH
5. انتقال فایل‌ها به سرور با استفاده از SCP: {مقصد} {منبع} SCP
6. مشاهده اطلاعات بیش‌تر در مورد ارتباط SSH: {آدرس- سرور} @ {کاربر} SSH -v

سخن پایانی

در این مطلب از مجله برقچی با پروتکل SSH، که یک پل امنیتی در دنیای اینترنت است، به‌خوبی آشنا شدیم. این پروتکل امکان ارتباط امن و رمزگذاری‌ شده شما با دستگاه‌ها و سرورها را، تضمین می‌کند. با استفاده از این پروتکل شما می‌توانید از اطلاعات خود حفاظت کنید و از نفوذهای مخرب در دنیای متصل به اینترنت جلوگیری نمائید. از این که تا پایان این مطلب با ما همراه بودید سپاس‌گزاریم.