انواع کابل برق و کاربرد آنها

کابل‌های برق یکی از پر استفاده‌ترین ابزارهای الکتریکی به ‌شمار می‌روند، که وظیفه اصلی آنها انتقال جریان برق و تأمین انرژی لازم دستگاه‌های مختلف است. مطمئنا می‌دانید که در برق‌کشی ساختمان و تاسیسات صنعتی نیز حتما باید از سیم و کابل برق استفاده شود. دانستن اینکه کدام نوع کابل برای مصارف شما مناسب است، موضوعی است که اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. از این رو تا پایان این مطلب همراه ما باشید تا شما را با انواع کابل برق و کاربرد آنها در حوزه‌های مختلف بیش‌تر آشنا کنیم.

فهرست:

• کابل برق چیست؟
• انواع کابل برق
• معرفی انواع کابل برق بر اساس سطح ولتاژی
• کابل‌های برق براساس نوع هادی
• آشنایی با انواع کابل‌های برق براساس نوع عایق و روکش

کابل برق چیست؟

کابل برق، در واقع ترکیبی از یک یا چند رشته سیم است که با روکش و عایق خاصی که به دور آنها پیچیده شده محافظت می‌شوند. وظیفه اصلی کابل برق را می‌توان تامین انرژی لازم دستگاه‌های الکتریکی و عبور جریان برق دانست. همانطور که گفته شد، این ابزارها از دو یا چند هادی برخوردار هستند که با یک یا چند لایه محافظ پوشیده شده‌اند. بنابراین با توجه به کارآیی که از آنها انتظار می‌رود، می‌توانند درجه سختی یا انعطاف‌پذیری مختلفی داشته باشند.

معرفی انواع کابل برق

مطمئنا ابزارهایی نظیر کابل به خاطر دامنه گسترده‌ای که دارند تنها به یک نوع خاص ختم نشده بلکه از لحاظ نوع هادی، ساختار درونی، سطح ولتاژ، کاربرد، نوع عایق، جنس روکش و بسیاری دیگر به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. هر یک از این انواع نیز ممکن است خود شامل چند دسته دیگر هم باشند. برای مثال، کابل های برق را می‌توان از لحاظ عملکرد به سه دسته کابل‌های هوایی، زمینی و ساختمانی طبقه‌بندی کرد که هر یک از آنها باز به چند گروه دیگر تقسیم می‌شوند.

حتما بخوانید: کابل شیلددار چیست؟

انواع کابل برق بر اساس سطح ولتاژی

معمولا یکی از مهم‌ترین معیارهای انتخاب انواع کابل برق، سطح تحمل ولتاژ آنها است. بنابراین یکی از استانداردهای مشترکی که شرکت‌های سازنده در تولید محصولات خود به آن توجه ویژه‌ای دارند نیز همین موضوع است. به طور کلی، کابل های برق از نظر سطح ولتاژ به سه دسته زیر تقسیم می‌شوند:

کابل فشار قوی:

این نوع کابل جهت انتقال انرژی برق در سیستم‌هایی که نیازمند ولتاژ بالاتری هستند مورد استفاده قرار می‌گیرند. نیروگاه‌های برق از جمله تاسیساتی هستند که باید از کابل‌های قدرتمند و توان ولتاژی بالا استفاده کنند. کابل‌های این چنینی به خاطر موج انرژی که از خود ساطع می‌کنند، می‌توانند در اتاق‌های کنترل و به صورت از راه دور مدیریت شوند. به‌علاوه، وجود کمترین یا کوچکترین پارگی و درز در کابل‌های فشار قوی ممکن است خطرات بسیار جدی به همراه داشته باشد.

کابل فشار متوسط:

همانطور که از نام آن پیداست چنین کابل‌هایی در سطوح ولتاژی متوسط یعنی حدود 1000 ولت تا 36 کیلو ولت کاربرد دارند. تجهیزات سیار برق، معادن، تاسیسات توزیع نیرو، سیستم‌های حمل و نقل از جمله مواردی هستند که می‌توانند از انواع کابل برق فشار متوسط بهره ببرند.

کابل فشار ضعیف:

یکی از مهم‌ترین معیارهایی که کابل  فشار متوسط را از نوع فشار ضعیف متمایز می‌کند، ساختار آنها است. اکثر کابل‌های فشار متوسط برای ممانعت از بروز بارهای بالقوه از یک پوشش محافظتی خاص استفاده می‌کنند، در حالی که کابل‌های ولتاژ ضعیف به چنین سطح حفاطتی نیاز ندارند. به‌طور کلی کابل‌های فشار ضعیف را می‌توان در تاسیسات برق صنعتی، زیرساخت‌ها و صنایع عمومی به کار برد.

 کابل‌های برق براساس نوع هادی و ساختار آنها

حتما بخوانید: سیم ارت چیست و چه کاربردی دارد؟

یکی دیگر از بخش‌های اصلی یک کابل نوع هادی به کار رفته در آن است که وظیفه هدایت جریان الکتریکی را برعهده دارد. به همین دلیل، نوع و جنس هادی و همچنین ساختار قرارگیری آن در کابل موجب تغییراتی در انتقال جریان برق خواهد شد. هادی‌هایی که در کابل‌های برق به کار می‌روند معمولا می‌توانند از جنس مس، آلومنیوم و حتی طلا باشند. از لحاظ قرارگیری هادی در داخل کابل نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

هادی مفتول (کلاس یک): این نوع هادی از یک رشته مفتول آنیل شده تشکیل شده‌اند که اغلب به صورت یک تکه و گرد مانند هستند.

هادی نیمه افشان (کلاس دو): کابل‌های هادی نیمه افشان از چند رشته مفتول به هم تابیده تشکیل شده‌اند که به آن استرند نیز می‌گویند.

هادی افشان (کلاس پنج): کابل‌هایی که با نام افشان شناخته می‌شوند از رشته‌های نازک مسی آنیل شده ساخته شده‌اند. این رشته‌ها به صورت دسته‌های منظم در کنار هم قرار گرفته و موجب انعطاف‌پذیری بیشتر کابل می‌شوند.

هادی سوپر افشان یا سوپر فاین (کلاس شش): این نوع کابل نسبت به هادی افشان قدرت انعطاف‌پذیری بالاتری دارد. این امر بدین جهت است که تعداد تارها و رشته‌های مسی به کار رفته در آن از سطح مقطع مشابه‌ای برخوردار هستند.

انواع کابل‌های برق براساس نوع عایق و روکش

شرکت‌های سازنده سیم و کابل برق، برای محافظت و جلوگیری از آسیب رشته‌های درونی کابل‌ها از عایق‌ها و پوشش‌های متنوعی بهره می‌برند. این عایق‌ها که معمولا از جنس پلیمر یا ترکیب‌های آن است با توجه به کارکردی که از کابل انتظار می‌رود با یکدیگر متفاوت‌اند. برای مثال برخی از کابل‌ها علاوه‌بر اینکه در برابر عوامل محیطی مثل نور خورشید و ساییدگی مقاوم هستند باید در برابر مواد شیمیایی مختلف نیز مقاومت خوبی از خود نشان دهند. در مجموع، کابل های برق را از نظر نوع عایق و روکش می‌توان در انواع زیر خلاصه کرد:

پلیمر ترموست (گرما سخت): این نوع عایق در برابر حرارت مقاومت بسیار خوبی داشته و به راحتی ذوب نمی‌شود. پلیمر ترموست از به هم پیوستن چند زنجیره ملکولی دارای شبکه‌های سه بعدی تشکیل شده و قابلیت بازیافت ندارد.

پلیمر ترموپلاست (گرما نرم): پلیمر ترموپلاست برخلاف نوع قبل قابلیت بازیافتی داشته و در برابر حرارت ذوب می‌شود. به عبارت دیگر، پس از سرد شدن بار دیگر می‌توان از آن استفاده کرد. این عایق را می‌توان در دسته‌های PVC، PE، XLPE و سیلیکون رابر SIR طبقه‌بندی کرد.

انواع کابل برق براساس کاربرد

از انتقال جریان برق و سیگنال‌های صوتی و تصویری گرفته تا مدارهای جوشکاری الکتریکی همگی در حیطه وظایف کابل‌ها قرار می‌گیرند. دانستن این که کدام کابل چه کارایی دارد و در چه زمینه‌ای باید مورد استفاده قرار بگیرد، نیازمند داشتن اطلاعات کافی درباره آنها است. به طور کلی، کابل های برق با توجه به کاربرد و عملکردی که در حوزه‌ها و صنایع مختلف ارائه می‌دهند در انواع مختلف زیر تقسیم می‌شوند.

حتما بخوانید: کابل برق سه فاز چیست؟

 کابل مخابرات

در واقع کابل‌های مخابراتی با هدف انتقال سیگنال‌های آنالوگ و دیجیتال ایجاد شده‌اند که در دو گروه کابل مخابراتی مسی و نوری قرار می‌گیرند. نوع مسی همانطور که از نام آن مشخص است از جنس مفتول مسی بوده و در سطوح مقطع 0.4، 0.5 و 0.6 میلی‌متر ساخته شده‌اند. کابل مخابراتی فیبر نوری هم از رشته‌هایی با جنس سیلیکا تشکیل شده است که سرعت فوق‌العاده‌ای را در هنگام انتقال اطلاعات و داده‌ها ارائه می‌دهد. این نوع کابل قابلیت ضد حریق داشته و در برابر عوامل محیطی کاملا مقاوم است.

کابل تلفن

اغلب کابل‌های تلفن از جنس مس، آلومینیوم و متریال‌های اصلی ساخته شده و در دو نوع CCC و CCA ارائه می‌شوند. از لحاظ کیفیت کابل‌های سری CCC  مقاومت بالاتری نسبت به نوع CCA داشته و از قیمت بیشتری نیز برخوردار هستند. کابل‌های تلفن نیز خود در انواع مختلف هوایی، زمینی، مهاردار و ژله فیلد خاکی تقسیم می‌شوند.

کابل کولر

این مدل از کابل برای انتقال جریان الکتریکی و تأمین نیروی برق لوازم برقی، وسایل الکتریکی منزل و ماشین‌آلاتی از جمله کولر مورد استفاده قرار می‌گیرد. نوع هادی به کار رفته در این کابل‌ها از جنس مس بوده و با روکش PVC باکیفیت محافظت می‌شوند. معمولاً این کابل‌ها در انواع کابل کولر گازی و کابل کولر آبی عرضه می‌شوند.

کابل کواکسیال

کابل کواکسیال (Coaxial cable) در واقع یکی دیگر از  انواع کابل برق است که جهت انتقال سیگنال‌های داده و الکتریکی فرکانس بالا کاربرد دارد و با نام کابل آنتن در بازار شناخته می‌شود. این نوع از کابل اغلب در خطوط تلفن، توزیع سیگنال‌های تلویزیونی، رابط ماهواره، انتقال و دریافت سیگنال آنتن، فرستنده‌ها و گیرنده‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کابل جوش

از جمله پراستفاده‌ترین کابل‌هایی که در صنعت جوشکاری الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد کابل جوش است. این نوع کابل از یک رسانای استاندارد و عایق حرارتی نئوپرن ساخته می‌شود که توان تحمل دمای 90 تا 180 درجه سانتی‌گراد را دارد. کابل‌های جوش معمولا به خاطر انعطاف‌پذیری و دوام بسیار بالای خود معروف بوده و انواع مختلفی دارند.

حتما بخوانید: اینترنت استارلینک در ایران، هر آنچه که باید بدانید!

جمع بندی

در این مطلب از برقچی با مباحثی نظیر انواع کابل برق از نظر سطح ولتاژ، نوع هادی و جنس روکش آشنا شدید. دانستید که هر یک از این کابل‌ها چه کاربردی داشته و در چه حوزه‌هایی می‌توان از آنها بهره برد. از اینکه تا پایان همراه بودید از شما عزیزان متشکریم. امیدواریم با درج نظرات خود ما را در ارائه بهتر این مطالب یاری کنید.